Turkish
Arabic
Azerbaijani
Bosnian
Bulgarian
Chinese (Traditional)
Dutch
English
French
Greek
Hindi
Italian
Kazakh
Kyrgyz
Latin
Fraud kavramının karşılığını ‘yolsuzluk’ ile açıklamayı uygun buluyorum. Türkiye’de iş yerlerinde yolsuzluk önleme konusundaki çalışmalar çok sınırlı olduğu için konunun kavramsal dili henüz zenginleşmedi. Uluslararası alanda kullanılan pek çok kavram Türkçeleşmedi.
Fraud kavramının Türkçe karşılığı için ‘hile’ nin kullanıldığı kaynaklar var. Fakat hile, tam olarak fraud’un karşılığı değil. Aynı şekilde Fraud kavramını olması gerektiği gibi açıklayamayan fakat günümüzde dolaşımda olan bir diğer kelime de ‘suistimal’. Suistimal, mevcut sistemlerde başka bir eyleme verilmiş bir isimdir. Başka bir eylemin ismini, fraud eylemine yapıştıramayız. Suistimal kavramı, eski Türk Ceza Kanunu 240. maddede ‘görev suistimali’ , 5237 Sayılı TCK 155. maddede ise ‘emniyeti suistimal’ şeklinde geçer. Dolayısıyla bu maddelerde suistimal tanımlanmıştır. Fraud dediğimiz kavramın tanımı suistimal tanımı ile aynı anlamı taşımaz. Bu karmaşa, aynı zamanda Türkçenin zenginliğinden kaynaklanıyor olabilir.
Fraud’a karşılık ‘yolsuzluk’ tanımı, belki en iyisi değil ama en kapsamlısı. Yolsuzluk kelimesi, ülkemizde ‘devlet işlerinde yapılan haksız fiiller’ karşılığı kullanılıyor. Fakat özel sektörde yolsuzluk kavramı pek yerleşmiş değil. Halbuki fraud dediğimiz kavram özel sektörde de, kamu sektöründe de karşılaşılan bir kavram. Bu noktada Türkçemizin yeni kavramlara ihtiyacı var gibi görünüyor.
Yolsuzluk kavramının kapsadığı filleri bir şemada toparlayıp ve kategorize ediyoruz ve buna ‘yolsuzluk filleri ağacı’ diyoruz. Bu şemada ‘corruption’ kavramı geçiyor. Çeşitli şekillerde tanımlanan bu kavramı ben ‘haksız edinim’ olarak çevirmeyi doğru buluyorum. Rüşvet, ihtilas, irtikap, haksız alınan hediyeler gibi kavramlar ‘haksız edinim’ kapsamına giriyor. Yine Türk ceza kanununda haksız edinime çok yakın kelimeler kullanılıyor. Bazı Avrupa ülkelerinde de corruption kavramı fraud kavramıyla eşdeğer tutuluyor fakat corruption’da fraud’u olması gerektiği kadar açıklayamıyor. Fraud, corruption’ı da içine alan bir şemsiye, bir ana başlık. Bu başlığın altında ‘mali tablolardaki sahtekarlıklar’ da bulunuyor. Sonucu yolsuzluğa varan sahtekarlıklar için fraud diyoruz. ‘Embezzlement’ kavramı Türkçeye ‘ihtilas’ olarak çeviriliyor. Yine tam karşılığı açıklayamayan bir kavram.
Söz konusu yolsuzluk fiilleri ağacı şeması henüz Türkçeleştirilemedi. Kavram karışıklıkları bize çok pahalıya mal oluyor. Doğru kavramlarla bu şemayı Türkçeleştirip bir başlangıç noktası tespit etmemiz gerekiyor. Yolsuzluk ile mücadele kapsamında uluslararası normlarda harekete geçebilmemiz için önemli bir adım. Dolaşımdaki kavramların neleri kapsayıp neleri dışarıda bıraktığı anlaşılmaz hale geliyor. Bunun üzerine bir kaç düşünürümüz de kendi benimsedikleri kavramları kullanınca işler içinden çıkılamaz hale geliyor. Konunun uzmanlarının bir araya gelip, birbirlerine gülümseyerek ortak bir kavramda karar kılmasında yarar var. Amaç, kullanılacak her kavramın, herkes tarafından en kapsamlı ve doğru şekilde anlaşılması olmalı.